Supercalifragilisticexpialidocious

Scena jak z Mieville'a...

 Jeden z nekrologów Diany Wynne Jones przytacza dwa przykłady pisarzy dla dzieci (Artur Ransome i Beatrix Potter), którzy mimo tworzenia cudownych opowieści wcale nie byli miłymi ludźmi. Do tego niechlubnego grona należy zaliczyć również P.L.Travers, autorkę książek o Mary Poppins, pierwszej super-niani. Sława tej postaci - głównie dzięki filmowi Disneya z 1964 roku - dawno wykracza już poza serię książek; niewiele osób zdaje zaś sobie sprawę, że oryginalnie Mary nie była miła i sympatyczna. Podobnie zresztą jak jej twórczyni. Do jej znanych szerokiej opinii publicznej żądań przy ekranizacji dodać można np. fakt, że w wieku średnim zaadoptowała chłopca, który miał brata bliźniaka, i wywiozła go z Irlandii - rodzeństwo spotkało się ponownie dopiero po osiągnięciu dorosłości.

Dziś jednak nie będę pisać o książkach (które polecam), ale o ekranizacji Walta Disneya, czyli najbardziej kasowym filmem tej wytwórni. Od premiery zarobił on grube miliony, ale niewiele osób wie, jak niewiele brakowało, by filmu nigdy nie nakręcono. Disney próbował kupić prawa od P.L. Travers już w roku 1938, ale autorka twardo odmawiała uważając, że jej opowieści nie da się wiernie zekranizować; pałała poza tym nieuzasadnioną niechęcią do animacji. Uległa w końcu w roku 1961, w umowie jednak zastrzegając sobie prawo do poprawiania scenariusza.

Mary i Bert, których nie łączy romans.

To jednak nie koniec kłopotów filmu. Około dwóch lat zajęło pisanie scenariusza oraz piosenek; P.L. Travers ingerowała w cały proces, wyrażając przede wszystkim niezadowolenie z powodu ugładzenia charakteru Mary w stosunku do książkowego pierwowzoru: w filmie niania jest bardziej terapeutką rodzinną (co jest w zgodzie z ogólną  wymową filmów Disneya, to kino familijne czystej wody przecież), jest też mniej próżna i mniej chłodna w stosunku do swoich podopiecznych; Travers zażądała też usunięcia ze scenariusza romansu pomiędzy Mary i Bertem. Najbardziej znana jest oczywiście anegdota z premiery, kiedy po seansie podeszła do Disneya żądając usunięcia z filmu sekwencji animowanej. Disney też dyplomacją się nie popisał (pewnie miał babska dość), bo odszedł rzucając przez ramię: "Pamela, teraz to już musztarda po obiedzie". Tak to rozsierdziło autorkę, że twardo odmawiała sprzedaży praw do kolejnych ekranizacji; dopiero będąc po dziewięćdziesiątce zgodziła się na adaptację książek na potrzeby musicalu na West Endzie, zastrzegając jednakowoż, że w produkcję zaangażowani mogą być tylko Anglicy ("Żadnych Amerykanów!"), co sprawiło, że autorzy oryginalnych piosenek, bracia Sherman, nie mogli napisać żadnego utworu dla wersji teatralnej.

 W książce szpak, w filmie wyraźnie rudzik - i komu tu wierzyć?

Kłopoty miała też ekranizacja z uwagi na odtwórczynię głównej roli, czyli Julie Andrews. Aktorka grała Elizę Dolittle w musicalu na West Endzie i miała nadzieję,  że zostanie zaangażowana również do wersji filmowej. Niestety jeden z właścicieli studia, Jack Warner, uznał, że Andrews nie ma wyrobionego nazwiska i zamiast niej zatrudnił Audrey Hepburn - która wybitnie śpiewać nie umiała i wszystkie piosenki (oprócz jednego wersu) wykonała za nią Marni Nixon. Trudno powiedzieć, czy decyzja była słuszna, ale z perspektywy czasu warto zauważyć jedną rzecz: w 1964 roku za rolę Mary Poppins Julie Andrews otrzymała Oscara, a w 1965 Złoty Glob i nagrodę Grammy; "My Fair Lady" zdobyła wtedy Oscara za najlepszy film, ale Hepburn nie otrzymała nawet nominacji. Andrews nie mogła się powstrzymać od małej złośliwości i odbierając drugą z nagród serdecznie podziękowała " człowiekowi, dzięki któremu stało się to możliwe, Jackowi Warnerowi". Powinna zaś dziękować Dinseyowi: studio tak bardzo nie chciało zatrudnić nikogo innego do roli Mary Poppins, że wstrzymało produkcję z uwagi na ciążę aktorki.

Animowana sekwencja, której usunięcia z filmu żądała P.L.Travers.

"Mary Poppins" zajmuje też zaszczytne 6 miejsce na liście najlepszych musicali wszech czasów (tylko dwie pozycje wyżej od "My Fair Lady") i trzeba przyznać, że zasłużenie. Niedługo minie 50 lat od nakręcenia filmu, a on nie zestarzał się ani trochę i nadal zachwyca znakomitymi, wpadającymi w ucho piosenkami (np. "Supercalifragilisticexpialidocious", które posłużyło za tytuł tej notki) i efektami specjalnymi. A tancerze ze słynnej sceny z kominiarzami na dachu ciągle są w stanie odtworzyć zapamiętaną wtedy choreografię!

Warto więc zapoznać się z tą uroczą ramotką (jeśli tego jeszcze nie zrobiliście) i przekonać się naocznie, że poruszane w filmie problemy są nadal aktualne, zwłaszcza gdy chodzi o relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi. Ja zaś będę zaciskać kciuki, by Ryan Murphy zatrudnił Julie Andrews w roli angielskiej babci Kurta Hummela. A gdy następnym razem będę zwiedzać Hampstead, pilnie się rozejrzę za domem admirała Booma.

P.S. Bo muszę to z siebie wyrzucić.

W ramach researchu usiłowałam wypożyczyć z biblioteki książki o Mary Poppins, których nie posiadam. Pierwszego tomu nie ma, mówi się trudno. Był za to tom czwarty, twarda okładka, wydanie z Naszej Księgarni, które zdjęłam z półki tylko dlatego, że spojrzałam na nazwisko autorki. Tłumaczka (Irena Tuwim) przemianowała bowiem z jakiegoś powodu Mary na Agnieszkę.

Serio, serio.

Mam straszną chęć zamalowania korektorem "Agnieszek" i nadpisania imienia "Mary", najlepiej na każdym egzemplarzu tej książki, jaki wpadnie mi w ręce.

Poza tym chciałabym zainteresować "Agnieszką w parku" analizatorki złych fanfików, bowiem odkryłam kilka "kwiatków" w stylu: "Jej spojrzenie z szybkością strzały przybiegło z dalekiego widnokręgu i groźnie padło na Michasia" - nawet nie jestem w stanie stwierdzić, czy za to kuriozalne zdanie odpowiada pani Tuwim czy panna Travers; obie wydają się być do tego zdolne.

No, już mi lepiej. Dziękuję za uwagę.

Mary Poppins (1964)

Reżyser: Robert Stevenson

Scenariusz: Bill Walsh, Don DaGradi

Gwiazdy: Julie Andrews, Dick Van Dyke

Więcej informacji: IMDB